Yarı resmi Tesnim Haber Ajansı'nın ismi açıklanmayan diplomatik kaynağına dayandırdığı habere göre, İran ile üç Avrupa ülkesi müzakerelerin esası üzerinde mutabakata vardı ancak müzakerelerin zamanı ve yeri konusunda istişareler devam ediyor.

İran devlet televizyonu ise, İran ile İngiltere, Fransa ve Almanya arasındaki nükleer görüşmelerin 25 Temmuz'da İstanbul'da yapılacağını duyurdu.

İRAN RESMEN DOĞRULADI

İran Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü İsmail Bekayi, nükleer görüşmelerinin 25 Temmuz'da İstanbul'da yapılacağını doğruladı.

Bekayi, konuya ilişkin açıklamasında, İran'ın, Avrupa ülkelerinin talebi üzerine 2015'teki nükleer anlaşmaya taraf üç Avrupa ülkesinin temsilcileriyle yeni bir görüşme turu düzenlemeyi kabul ettiğini bildirdi.

İranlı Sözcü, "Görüşmeler cuma günü İstanbul'da dışişleri bakan yardımcıları düzeyinde ve (İran Dışişleri Bakan yardımcıları) Mecid Tahtrevançi ve Kazım Garibabadi'nin katılımıyla gerçekleştirilecek." dedi.

İRAN: AVRUPA KATILIMCI ROLÜNÜ KAYBETTİ

Öte yandan, İran Dışişleri Bakanı Abbas Erakçi, E3 olarak adlandırılan nükleer anlaşmanın Avrupalı taraflarının İran'a BM yaptırımlarını geri getirecek "tetik mekanizmasını" uygulama girişimine ilişkin BM Genel Sekreteri Antonio Guterres ve Avrupa Birliği (AB) Yüksek Temsilcisi Kaja Kallas'a mektup gönderdi.

Mektubun içeriğine ilişkin X hesabından bilgi veren Erakçi, "Mektupta, E3'ün nükleer anlaşma ve 2231 sayılı BM kararı mekanizmalarını harekete geçirmek için herhangi bir yasal, siyasi ve ahlaki dayanağa sahip olmadığını özetledim." ifadesini kullandı.

İranlı bakan, İngiltere, Fransa ve Almanya'dan oluşan E3 ülkelerinin, nükleer anlaşmanın temellerini ihlal ettiğini ve ABD'nin İran'a yönelik saldırılarına siyasi ve maddi destek sağladığını, dolayısıyla anlaşmadaki katılımcı rollerinden vazgeçtiğini savunarak, "Bu durum, feshedilen BM Güvenlik Konseyi kararlarını yeniden yürürlüğe koymaya yönelik her türlü girişimi geçersiz ve hükümsüz kılmıştır." değerlendirmesinde bulundu.

İran'ın, ABD'nin 2018'de yaptırımları geri getirmesinin ardından uzun süre Avrupalı tarafların yükümlülüklerini yerine getirmesini beklediğine dikkati çeken Erakçi, şunları ifade etti:

"Buna karşılık E3 taahhütlerinden caydı ve ABD'nin sözde 'azami baskı' politikasına ve son zamanlarda halkımıza yönelik askeri saldırganlığa aktif olarak katkıda bulundu. Böyle bir sicile sahip aktörlerin 'iyi niyet' iddiasında bulunacak son aktörler olması gerekir. E3'ün, kendilerinin bağlı olmadığı bir kararı kötüye kullanarak BM Güvenlik Konseyinin güvenilirliğini zedelemesine izin verilemez ve verilmemelidir."

Erakçi, Almanya Başbakanı Friedrich Merz'in İsrail'in İran'a saldırılarına ilişkin sarf ettiği, "Bu, İsrail'in hepimiz için yaptığı kirli iş" ifadesine atıfta bulunarak, "Mektubumda vurguladığım gibi İran, herhangi bir hayalci 'kirli işi' alt edebilecek kapasitede olduğunu göstermiştir ancak iyi niyetle anlamlı diplomasiye karşılık vermeye hazırdır." dedi.

2015 ANLAŞMASI VE "TETİK MEKANİZMASI"

İran ile BM Güvenlik Konseyinin 5 daimi üyesi ve Almanya arasında 14 Temmuz 2015'te yaptırımların kaldırılması karşılığında İran'ın nükleer faaliyetlerinin sınırlandırıldığı bir anlaşma imzalanmıştı. 

ABD, 2018'de anlaşmadan tek taraflı çekilmiş ve İran'a yaptırımları geri getirmişti. İran, Avrupa ülkelerinden ABD'nin yaptırımlarını telafi edecek önlemler almasını istemiş ancak Avrupalılar ABD'nin eylemine karşı çıksa da bu konuda adım atamamıştı.

İran, bunun üzerine 1 yıl sonra anlaşmadaki taahhütlerini kademeli olarak durdurmaya başlamış ve daha sonraki süreçte yüksek düzeyli uranyum zenginleştirme faaliyetlerine yönelmişti.

İngiltere, Fransa ve Almanya ise ABD'nin tek taraflı çekilmesinden sonra uygulanmayan nükleer anlaşmada yer verilen ve "snapback" olarak adlandırılan, İran'a anlaşmayı ihlal ettiği gerekçesiyle BM yaptırımlarını yeniden getirme imkanına sahip maddeyi işletme tehdidinde bulunuyor. 

Mekanizmanın hayata geçirilme süresi 18 Ekim'de sona eriyor.

Diğer yandan, İran ile İngiltere, Fransa ve Almanya, dışişleri bakan yardımcıları düzeyinde nükleer görüşmelere başlama konusunda anlaşmıştı. 

Görüşmelerin hafta sonu Avrupa'da yapılması bekleniyor.