Kıl kökleri insan vücudunun en karmaşık ve en küçük organlarındandır. Bu mükemmel protein fabrikası aynı zamanda fiziko-sosyal bir iletişim aracıdır. Kıl kökleri İnsanda; büyüme (anagen), duraklama (katagen) ve dinlenme (telogen) dönemlerinin olduğu üç periodik döngü ile çalışır vebu döngü ömür boyu devam eder. Bu dönemleri hormonlar, ilaçlar, beslenme şekli, diyet, stres gibi pek çok faktör etkiler.Tüm vücudumuz doğumdan itibaren kıllarla kaplıdır. Ancak bunlar çok ince sarı kıllar olduğu için normal bakışla fark edilmezler. Sadece el içi ve ayak tabanında kıl bulunmaz.  İnsan vücudunda yaklaşık olarak 5 milyon kıl follicülü ( kökü ) bulunur. Bunların da 80 – 150 bini kafada bulunur. Saç uzunluğunu büyüme (anagen) evresinin süresi belirler. Bu süre ortalama 2 ile 5 yıl arasında değişir. Yaklaşık olarak kafadaki saçların %85-90 ı büyüme evresindedir. Bu evrenin sonrasında duraklama (katagen) evresi gelir ve bu dönem ortalama 3 hafta kadardır. Sonrasında ise son dönem saç köklerinin dinlenme evresi olan telogen dönemdir. Bu evre ise ortalama 2-4 ay sürer. Kafadaki saçlar günde 0,3-0,5 mm kadar uzar. Büyüme evresi (2-5 yıl) sonrasındaki kıllar sonraki evrede önce incelir daha sonra rengi açılır ve en sonunda dökülür. Bu nedenle günlük yaklaşık 100 adet saç dökülmesi normal olarak kabul edilir. Dökülen kılların kökleri tekrar gelişerek kılın büyümesi sağlar ( Bu süreç ortalama 2-4 ay kadardır).

Derinin rengini belirleyen melanin pigmenti aynı zamanda kıllarında renklerini de belirler. Melanin pigmenti yoğun olan kıllar koyu ve siyah renklidir. Sağlıklı ve sağlam saç kökü pigment döngüsü, ortalama 40 yıl boyunca devam eder. Daha sonraki yıllarda kıllar pigment kaybederek beyazlamaya başlar. Burada zaman en belirleyici faktör olmakla birlikte, genetik ve stres de etki eden diğer temel faktörlerdir.

Kıla kalınlığını ve sağlamlığını veren madde keratindir ve yapımı kıl köklerinden olur. Keratin maddesi arttıkça kıllar daha kalın ve sert olur. Genetikten sonra kılın büyümesi,uzaması ve kalınlaşmasını etkileyen bir diğer faktör hormonlardır. Bu hormonlar çok sayıda olmasına karşın, en çok androjen ve tiroid ( guatr ) hormonları da etki eder.

Erkek tipi saç dökülmesinde en belirleyici faktörü genetiktir. Özellikle 15-18 yaşlarda başlar, en yoğun tepe bölgesi ve ön saç bölgelerinde oluşur. Diğer alanlar bundan çok daha az etkilenir. Ancak ense bölgesinde ki saçlar ve kulak üstü bölgesindekiler dökülmeye karşı oldukça dirençlidir. Bu nedenle saç ekimi yapılırken, ekim için alınacak kıllar buradan seçilerek alınır. Saç ekimini 30 yaş sonrasında planlanması tekrarlayan saç ekimlerini önleyecektir. Erken dönemde ekimleri bu nedenle çok önermeyiz. Bu işlem hastane ortamında bir uzman doktor tarafından yapılmalıdır. Yoksa ciddi komplikasyonlar oluşabilir hatta hastanın can kaybına bile neden olabilir.

Bayanlarda saç dökülmesi; daha çok hormonal faktörlere bağlı olmakla birlikte, genetik faktörler de kısmen etki eder. Bunun dışındaki sebepler ise kansızlık, guatr hastalıkları, hormonaldüzensizlikler, bazı ilaçlar ( en çok kanser tedavisinde kullanılanlar), kronik hastalıklar, ağır kazalar,  ameliyatlar ve stres gibi faktörler sayılabilir. Tedavide hasta mutlaka bir dermatolog tarafından değerlendirilmeli,  gerekli testler yapıldıktan sonra tedaviye geçilmelidir.

​​​​​​​​​Dr.AhmetAKDAŞ

​ Cilt Hastalıklar Uzmanı